지난 2월 1일 군부 쿠데타 이후 수많은 미얀마 언론이 폐간됐고 기자들이 체포·해직됐습니다. <오마이뉴스>는 쓰러진 미얀마 언론을 돕기 위해 긴급캠페인을 진행합니다. 이 글은 미얀마 현지 기자모임 MPA(Myanmar Pressphoto Agency)가 쿠데타 세력의 감시가 삼엄한 극한의 상황에서도 직접 취재해 보내온 내용입니다. <오마이뉴스>는 이를 번역해 한국어·미얀마어로 함께 게재합니다. 기사는 앞으로도 계속 이어질 것이며, 기사에 대한 좋은기사원고료는 MPA의 연대단체인 광주아시아여성네트워크를 통해 전달돼 미얀마 언론과 민주주의를 위해 쓰입니다.
[편집자말] |
▲ 군부 쿠데타에 저항하는 시민들을 취재하기 위해 곳곳을 누빈 미얀마 기자들. ⓒ MPA
미얀마에서 쿠데타가 터진 후 언론자유는 철저히 탄압당했다. 지난 7월 1일까지 언론인 88명이 불법 체포됐고 26명에 수배령이 내려졌으며 8개 언론매체가 폐간됐다.
쿠데타 세력은 미얀마 언론사와 언론인을 공격하고 협박하는 한편, 국영방송을 장악해 어용 언론으로 만들어 선전과 기만 수단으로 이용했다. 그러면서도 그들 자신이 언론 자유와 법치주의를 수호하고 있다는 궤변을 매일 늘어놓고 있다.
감옥에서 풀려난 언론인들
지난 6월 30일 쿠데타 세력은 불법 체포해 구금한 시민 일부를 석방했다. 약 2000명이 풀려난 가운데 언론인 14명 또한 석방 행렬에 포함됐다.
미얀마 나우(Myanmar Now) 소속 케이준눼이 기자, MPA 소속 예묘칸·묘띠하쩌 기자, 세븐데이즈 뉴스(7Days News) 소속 아웅예꼬 기자, 지꿧(Zeekwat) TV 소속 에인삐예쩌 기자, 데모크라시 비전(Democracy Vision) 소속 진떠나인 기자, DVB(Democratic Voice of Burma) 소속 뚜예쏘 기자, 에야와디 타임즈(Ayeyarwaddy Times) 소속 아웅몌이딴 기자, MHT News Agency 소속 저민우 기자, 타임 에야(Time Ayeyar) 소속 슈웨이우 기자, 미지마(Mizzima) 소속 야웨이아웅 기자, 프리랜서 언론인 비냐우·쏘야자툰·쏘민뚜 기자가 다시 자유의 몸이 됐다.
이렇듯 양곤 소재 인세인 교도소에서 8명, 에야와디에서 4명, 만달레이 오보 교도소에서 2명 등 3개 지역에서 총 14명의 언론인이 풀려났지만 여전히 74명의 언론인이 전국 각지의 감옥에 갇혀 고초를 겪고 있다.
언론 탄압이 미친 영향
▲ 지난 6월 30일 미얀마 군부 쿠데타에 저항했다 체포된 이들 중 일부가 석방됐다. 체포된 이들의 석방을 기다리고 있는 미얀마인들의 모습이다. ⓒ MPA
쿠데타 세력이 불법으로 권력을 찬탈하고 36일 후인 지난 3월 8일, 미얀마 국내 언론사 세븐데이즈 뉴스, TV 채널 DVB와 미지마, 온라인 매체 미얀마 나우와 킷띳 미디어(Khit Thit Media) 등 5개 언론사가 쿠데타 세력이 장악한 정보통신부에 의해 폐간됐다. 폐간된 언론사는 미디어와 통신기술을 활용해 기사나 정보를 전달할 수 있는 모든 권한을 박탈당했다.
그 중 TV 채널인 DVB와 미지나는 쿠데타 세력의 부당한 언론자유 침해를 거부하며 페이스북, 유튜브 같은 온라인 플랫폼을 활용해 보도를 이어가고 있다. 더불어 국민들이 위성 안테나를 통해 영상을 받아볼 수 있게 뉴스 송출 또한 지속하고 있다.
그러나 20년 넘는 시간 동안 미얀마 언론이 성장하는 데 지대한 공헌을 해온 언론사 세븐데이즈 뉴스는 지난 3월 8일 밤 온라인 플랫폼을 통해 제공하던 뉴스 송출을 중단하고 온라인 저널과 신문 발행 또한 멈출 수밖에 없었다. 세븐데이즈 뉴스에 소속된 기자들 또한 무기한 보도 중단을 통보받았고 현 시점까지도 그들은 어떤 활동도 못하고 있다. 다만 온라인 매체 킷띳 미디어는 군부에 의해 폐간된 이후에도 언론의 역할을 계속해 나가면서 군부독재가 종식될 때까지 국민과 함께할 것임을 천명했다.
쿠데타 세력은 지난 3월 8일 정오 무렵 자신들이 폐간시킨 언론사 DVB, 미지마, 미얀마 나우 사옥을 급습했다. 다음날인 3월 9일엔 양곤 까마윳 타운십 소재 까마윳 미디어(Kamayut Media)에 군경이 들이닥쳤고, 언론사 설립자이자 편집장인 네이딴마웅씨와 공동 설립자 한따녜인씨를 불법 체포했다.
지난 6월 14일 아침 네이딴마웅씨가 인세인 교도소 소재 특별법원에서 무혐의 판결을 받고 석방됐다고 그의 변호사가 소식을 전해왔다. 그러나 한따녜인씨는 여전히 수감 중인 상황이다. 석방된 네이딴마웅씨는 수감 중 쿠데타 세력으로부터 비인도적인 학대와 구타, 고문을 당했다고 언론에 털어놓았다.
계속되는 언론 탄압과 쿠데타 세력의 선동
▲ 미안미인들은 군부 쿠데타 이후 약 6개월이 지난 시점에도 민주화운동을 이어가고 있다. ⓒ MPA
양곤에서 지난 2월 6일 처음으로 쿠데타 반대 집회가 열렸다. 이에 쿠데타 세력은 정오 무렵 모든 인터넷 라인을 차단했다.
같은 날 오후 미얀마 전국에 "아웅산 수지가 석방됐다"는 가짜뉴스가 퍼졌다. 시민들은 박수치며 환호했고 일부는 거리로 몰려나와 기쁨을 만끽했다. 인터넷이 전면 차단된 상황에서 아웅산 수지 석방의 진위 여부를 가릴 수 있는 언론 매체의 손발은 이미 묶인 상태였다. 이후에도 꾸준히 근거 없는 소문과 가짜뉴스가 양산됐고 피해는 고스란히 국민에 돌아갔다.
특히 쿠데타 세력 대변인이자 정보장교 출신인 저민툰이 정보통신부 차관으로 임명된 뒤 국영방송과 정부가 발행하는 신문은 선전을 위한 기계 부품으로 전락했다. 쿠데타 세력이 장악한 어용언론 MRTV와 먀와디는 시대에 뒤떨어지는 방송 구성으로 기만에 가까운 선전활동에 치중했다. 미얀마 국민은 그 행태가 마치 북한과 같다하여 '미얀마 인민공화국 TV'라고 조롱하면서 소셜미디어를 통해 강하게 비판했다.
대부분은 군사위원회(쿠데타 세력)가 자행한 권력 찬탈을 불법 쿠데타로 규정하고 그들을 정부로 인정하지 않았다. 때문에 군사위원회가 기자회견에 언론인을 초청해도 대부분 이를 보이콧했다. 그러나 국영방송이 어용 언론으로 변질되고 나서 기자회견은 쿠데타 세력이 원하는 각본대로 찍어 송출하는 행사로 전락했다.
쿠데타 세력이 나날이 유혈진압과 학살의 강도를 높여가면서 언론인 또한 취재 현장에 접근하는 일이 전처럼 쉽지 않았다. 그럼에도 소셜미디어를 널리 활용할 줄 아는 미얀마 국민은 스스로 현장에서 사진과 영상을 찍어 언론에 제보했다.
수많은 시민기자의 활약을 두려워한 쿠데타 세력은 정보의 흐름을 막기 위해 페이스북 사용을 제한하고 모바일 인터넷과 와이파이를 차단했다. 그러나 미얀마의 기자들은 언론자유를 통제하려는 쿠데타 세력의 갖은 획책에도 불구하고 가능한 모든 수단을 동원해 국민에게 소식을 전하려는 노력을 포기하지 않았다.
미얀마 언론의 앞날
▲ 군부 쿠데타에 저항하는 시민들을 취재하기 위해 곳곳을 누빈 미얀마 기자들. ⓒ MPA
국경없는기자회 조사 결과에 따르면, 미얀마의 언론 자유는 민주정부 집권기인 2018년을 시작으로 4년 연속 하락해 180개국 중 140위를 차지했다. 집회 현장을 취재한 기자들이 형법 505조(Ka)를 적용받고 체포당해 투옥되기 시작하면서 언론인이 현장에 접근하는 것은 너무도 어려운 일이 되었다. 게다가 코로나19 팬데믹 상황과 사회·경제적 위기 또한 언론에 심각한 타격을 입혔다.
이러한 상황에서 언론인을 보호하기 위해 설립됐던 미얀마방송위원회조차 쿠데타 세력의 필요를 충족하는 수단으로 전락했다. 뿐만 아니라 언론인 탄압을 극대화하는 행태를 보이고 있다.
쿠데타세력 군사위원회는 국내외 언론에 '군사위원회'와 '불법 쿠데타 정권', '테러리스트 정권'이라는 용어 사용을 금지시켰으며, 이를 사용하는 이들에게 조치를 취하겠다는 성명을 발표했다. 언론인들은 쿠데타 세력의 심기를 건드리는 용어를 썼다는 이유로 체포될 수 있을 뿐만 아니라, 경제활동을 하지 못함으로 인한 생계 문제로 이중고를 겪고 있다. 미얀마 언론인은 경제적 어려움, 사회적 고립, 물리적 위협, 실직이라는 여러 어려움에 직면한 상황이다.
지난 2월 1일 쿠데타가 발생한 이후 미얀마의 언론자유가 20여 년 후퇴했다고 국경없는기자회가 발표했다. 장기적으로도 미얀마의 언론자유와 정보의 흐름이 점차 악화될 것으로 예측된다. 미얀마 언론의 앞날은 어둡기만 하다.
우리 미얀마 언론인은 어디를 향해 나아가고 있으며 또 우리에게 닥쳐올 미래는 어떤 모습일까. 우린 도무지 알 수 없다.
글 / 제이 파잉(J Paing) MPA 편집장
번역 / 최진배 미얀마투데이(페이스북) 운영자
<미얀마어 (မြန်မာဘာသာ)>
အနာဂတ်မသေချာတဲ့မြန်မာ့သတင်းထောက်များရဲ့လားရာ
▲ 군부 쿠데타에 저항하는 시민들을 취재하기 위해 곳곳을 누빈 미얀마 기자들. ⓒ MPA
မြန်မာနိုင်ငံတွင်စစ်တပ်မှအာဏာသိမ်းပြီးနောက်သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်ကိုပိတ်ပင်ခြင်းများပြုလုပ်နေရာဇူလိုင်လ (၁) ရက်နေ့အထိသတင်းသမား (၈၈) ဦးကိုဖမ်းဆီးပြီး (၂၆) ဦးကိုဖမ်းဝရမ်းထုတ်ထားကာသတင်းမီဒီယာ (၈) ခုကိုလိုင်စင်ရုပ်သိမ်းထားခဲ့သည်။
အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီကမြန်မာသတင်းမီဒီယာများနှင့်သတင်းသမားများအပေါ်တိုက်ခိုက်မှုများ၊ခြိမ်းခြောက်မှုများဆက်တိုက်ဆိုသလိုပြုလုပ်လျှက်ရှိသော်လည်းယင်းတို့၏ဝါဒဖြန့်မီဒီယာများတွင်သတင်းမီဒီယာသမားများကိုစတုတ္တမဏ္ဍိုင်အဖြစ်အသိအမှတ်ပြုပြီးသတင်းလွတ်လပ်ခွင့်နှင့်ပတ်သက်၍ဥပဒေနှင့်အညီပြုလုပ်မည်ဖြစ်ကြောင်းကြိမ်ဖန်များစွာသတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
သတင်းသမားများပြန်လွတ်
အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီအဖွဲ့သည်မတရားဖမ်းဆီးထားသူများထဲမှအချို့ကို၂၀၂၁ခုနှစ်၊ဇွန်လ (၃၀) ရက်နေ့ကပြန်လွှတ်ပေးရာတွင်သတင်းသမား (၁၄) ဦးပါဝင်လာသော်လည်းအကျဥ်းထောင်ထဲတွင်ဖမ်းဆီးခံသတင်းသမား၇၄ဦးခန့်မှာပြန်လည်လွတ်မြောက်ခြင်းမရှိသေးဘဲဖြစ်နေသည်။
အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီသည်၎င်းတို့မတရားဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသူများထဲမှလူဦးရေ (၂၀၀၀)ကျော်ကိုဇွန်လ (၃၀) ရက်နေ့တွင်ပြန်လွှတ်ပေးရာMyanmar Now မှမကေဇွန်နွေး၊Myanmar Pressphoto Agency မှကိုရဲမျိုးခန့်နှင့်ကိုမျိုးသီဟကျော် 7 Days News မှကိုအောင်ရဲကို၊Zeekwat TV မှကိုဟိန်းပြည့်ဇော်၊Democracy Vision မှကိုဇင်သော်နိုင်၊DVB မှကိုသူရစိုး၊Ayeyarwaddy Times မှကိုအောင်မြသန်း၊မအူပင်ဟစ်တိုင်၊MHT News Agency မှကိုဇော်မင်းဦး၊Time Ayeyarမှမရွှေရည်ဦးနှင့်Mizzimaမှကိုရဝေအောင်အပါအဝင်အလွတ်တန်းသတင်းသမားများဖြစ်ကြသည့်ကိုဗညားဦး၊ကိုစိုးရာဇာထွန်း၊ကိုစိုးမင်းသူပါဝင်လာခဲ့သည်။
ရန်ကုန်မြို့အင်းစိန်ထောင်တွင်ထိန်းသိမ်းခံထားရသည့်သတင်းသမား (၈) ဦး၊ဧရာဝတီတိုင်းအတွင်းမှထိန်းသိမ်းခံသတင်းသမား (၄)ဦးနှင့်မန္တလေးအိုးဘိုထောင်တွင်ထိန်းသိမ်းထားသည့်သတင်းသမား (၂) ဦးတို့ပါဝင်လာသော်လည်းကျန်ဒေသများတွင်အသီးသီးထိန်းသိမ်းခံထားရသည့်သတင်းသမားများပါဝင်လာခြင်းမရှိသည်ကိုတွေ့ရသည်။
လိုင်စင်ပိတ်သိမ်းပြီးဂယက်
▲ 쿠데타에 저항하는 시민들을 무자비하게 진압하고 있는 미얀마 군경. 사진은 4월 3일 만달레이에서 촬영한 것이다. 사진을 보내온 MPA는 "장애물을 치우던 오토바이 운전자가 체포돼 무참히 구타당했다"라고 설명했다. ⓒ MPA
အကြမ်းဖက်စစ်တပ်ကအာဏာရယူပြီး၃၆ရက်အကြာမတ်လ၈ရက်နေ့တွင်ပြည်တွင်းသတင်းဌာနများဖြစ်သည့် 7days၊ရုပ်သံလိုင်းများဖြစ်သည့်DVB၊Mizzima၊အွန်လိုင်းမီဒီယာဖြစ်သည့်မြန်မာနောင်း၊ခေတ်သစ်မီဒီယာစသည့်မီဒီယာ၅ခုကိုစစ်ကောင်စီကခန့်အပ်ထားသည့်ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှထုတ်ဝေခွင့်လိုင်စင်များရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။
အဆိုပါကြေညာချက်တွင်ရုပ်သိမ်းခံရသည့်မီဒီယာများအနေဖြင့်မီဒီယာအမျိုးအစားတစ်ခုခုကိုအသုံးပြုပြီးသို့မဟုတ်နည်းပညာတစ်ခုခုကိုအသုံးပြုကာရေးသားထုတ်ဝေခြင်းမျိုးများမပြုလုပ်ရန်ယင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင်ပါရှိသည်။
ထုတ်လွှင့်ခွင့်ပိတ်ခံထားရသည့်ရုပ်သံလိုင်းDVB နှင့်Mizzimaရုပ်သံလိုင်းများသည်လွတ်လပ်သောသတင်းဌာနအနေဖြင့်ဆက်လက်ရပ်တည်သွားပြီးဖေ့စ်ဘွတ်၊ယူကျူစသည့်အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းများမှတစ်ဆင့်သတင်းများကိုဆက်လက်တင်ဆက်သွားသလိုPSI စလောင်းများမှတဆင့်လည်းရုပ်သံထုတ်လွှင့်မှုများကိုဖမ်းယူကြည့်ရှုနိုင်ကြောင်းတရားဝင်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
ပြည်တွင်းတွင်ဆယ်စုနှစ်၂ခုနီးပါးသတင်းသြဇာကြီးမားစွာရပ်တည်ထုတ်ဝေခဲ့သည့် 7 days သတင်းဌာနမှာမတ်၈ရက်ညပိုင်းတွင်အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းအသီးသီးမှ 7days သတင်းစာမျက်နှာများကိုဖြုတ်ချထားခဲ့ပြီးဂျာနယ်အပြင်အွန်လိုင်းမှတဆင့်သတင်းထုတ်လွှင့်မှုများကိုပါရပ်ဆိုင်းထားခဲ့သည်။
အဆိုပါသတင်းဌာနမှသတင်းထောက်များကိုအချိန်အကန့်အသတ်မရှိအလုပ်ရပ်နားလိုက်ကြောင်းပြောဆိုကာသတင်းတင်ဆက်မှုကိုယနေ့အချိန်ထိရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။
အွန်လိုင်းမီဒီယာဖြစ်သည့်ခေတ်သစ်သတင်းဌာနမှာလိုင်စင်ရုပ်သိမ်းကြောင်းကြေညာချက်ထွက်အပြီးတွင်သတင်းမီဒီယာအဖြစ်ဆက်လက်ရပ်တည်ပြီးစစ်အာဏာရှင်ချုပ်ငြိမ်းရေးအတွက်ပြည်သူနှင့်အတူဆက်လက်ရပ်တည်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
▲ 지난 6월 30일 미얀마 군부 쿠데타에 저항했다 체포된 이들 중 일부가 석방됐다. ⓒ MPA
သတင်းဌာနများဝင်ရောက်ရှာဖွေဖမ်းဆီး
လိုင်စင်ရုပ်သိမ်းခံရသည့်သတင်းဌာနများထဲမှDVB , Mizzima နှင့်မြန်မာနောင်းသတင်းဌာနများကိုမတ်လ၈ရက်နေ့လယ်ပိုင်းတွင်အကြမ်းဖက်စစ်တပ်မှဝင်ရောက်စီးနင်းရှာဖွေခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။
မြန်မာနောင်းနည်းတူမတ်လ၉ရက်နေ့နေ့လယ်ပိုင်းတွင်ရန်ကုန်မြို့၊ကမာရွတ်မြို့နယ်၊စံရိပ်ငြိမ်ရှိကမာရွတ်မီဒီယာကိုစစ်တပ်ကဝင်ရောက်စီးနင်းရှာဖွေခြင်းပြုလုပ်ပြီးကမာရွတ်မီဒီယာတည်ထောင်သူအယ်ဒီတာချုပ်ဦးနေသန်မောင်နှင့်တွဲဖက်တည်ထောင်သူဦးဟန်သာငြိမ်းတို့ကိုဖမ်းဆီးသွားခဲ့သည်။
ပြီးခဲ့သည့်ဇွန်လ၁၄ရက်နံနက်ပိုင်းတွင်ရန်ကုန်တိုင်း၊အင်းစိန်မြို့နယ်၊အင်းစိန်ထောင်အတွင်းရှိအထူးတရားရုံးမှကမာရွတ်မီဒီယာ၏အယ်ဒီတာချူပ်ဦးနေသန်မောင်ကိုစွဲချက်မတင်မီအပြီးအပြတ်လွှတ်လိုက်ကြောင်း၎င်းတို့၏အမူအားလိုက်ပါဆောင်ရွက်ပေးနေသူရှေ့နေကပြောကြားခဲ့သည်။ကမာရွတ်မီဒီယာတွဲဖက်တည်ထောင်သူဦးဟန်သာငြိမ်းမှာမလွှတ်မြောက်သေးကြောင်းသိရသည်။
ကမာရွတ်မီဒီယာ၏အယ်ဒီတာချူပ်ဦးနေသန်မောင်ကိုအကြမ်းဖက်စစ်တပ်မှလူသားချင်းမစာနာစွာရိုက်နှက်စစ်ဆေးခြင်းများကိုပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း၊ဆိုးဝါးသည့်ညှင်းပန်းနှိပ်စက်မှုများရှိခဲ့ကြောင်းသတင်းမီဒီယာများသို့ပြန်လည်ပြောဆိုခဲ့သည်။
သတင်းအမှောင်ချမှုနှင့်ဝါဒဖြန့်မှု
ဖေဖော်ဝါရီလ၆ရက်နေ့သည်စစ်အာဏာသိမ်းခြင်းကိုရန်ကုန်တွင်ပထမဆုံးလမ်းပေါ်ထွက်ဆန္ဒပြသည့်နေ့ဖြစ်ပြီးနေ့လယ်ပိုင်းမှစတင်ကာအကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီကအင်တာနက်ကိုဖြတ်တောက်ပစ်လိုက်သည်။
"ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုပြန်လွှတ်ပေးလိုက်ပြီ' ဆိုသည့်သတင်းအမှားတခုသည်ဖေဖော်ဝါရီလ၆ရက်နေ့ညပိုင်းတွင်တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနှင့်ပျံ့နှံ့သွားခဲ့ပြီးပြည်သူများကလက်ခုပ်များတီးခြင်း၊တချို့နေရာများတွင်လမ်းပေါ်ထွက်ကခုန်ကာအောင်ပွဲခံသည်အထိဖြစ်ခဲ့သည်။
အင်တာနက်ဖြတ်တောက်ခံရသည့်အချိန်တွင်"သတင်းမှားလား၊သတင်းမှန်လား" ဆိုသည်ကိုသတင်းဌာနများဆီသွားကြည့်မရတော့ဖြင့်သတင်းအမှောင်ကျကာကောလာဟာလများနှင့်သတင်းအမှားများ၏ဒဏ်ကိုပြည်သူများခံလိုက်ရသည်။
တပ်မတော်သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သည့်ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းကပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနသို့ဒုဝန်ကြီးအဖြစ်ရောက်လာပြီးအစိုးရသတင်းစာနှင့်ရုပ်သံများကိုစစ်ကောင်စီဝါဒဖြန့်ယန္တရားများအဖြစ်အသက်သွင်းခဲ့သည်။
မြန်မာ့ရုပ်မြင်သံကြားနှင့်မြဝတီတို့သည်ခေတ်နောက်ကျကျန်ခဲ့သည့်ဖျော်ဖြေရေးနှင့်ဝါဒဖြန့်အစီအစဥ်များကိုမြောက်ကိုရီးယားနှင့်ခိုင်းနှိုင်းပြီးမြောက်မြန်မာကထုတ်လွှင့်သည့်တီဗီလိုင်းများဟုပြည်သူအများကလူမှုကွန်ရက်တွင်လှောင်ပြောင်ကြခဲ့ကြသည်။
အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီ၏အစောပိုင်းသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများကိုအစိုးရအဖြစ်အသိအမှတ်မပြုသည့်အနေဖြင့်မီဒီယာအများစုကသွားရောက်သတင်းမယူသော်လည်းနောက်ပိုင်းသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများတွင်အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီသဘောကျမေးခွန်းများမေးသည့်စစ်ကောင်စီမွေးထားသောမီဒီယာအမည်ခံသတင်းဌာနများသာတက်ရောက်ကြသည်။
အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီ၏ပစ်ခတ်ဖြိုခွင်းဖမ်းဆီးမှုများကြောင့်သတင်းသမားများသတင်းဖြစ်သည့်နေရာကိုအလွယ်တကူမသွားရောက်နိုင်သော်လည်းလူမှုကွန်ရက်ကိုတွင်တွင်ကျယ်ကျယ်သုံးသည့်မြန်မာနိုင်ငံတွင်ပြည်သူများကိုယ်တိုင်ဖုန်းဖြင့်ဓာတ်ပုံ၊ဗီဒီယိုများရိုက်ယူပြီးသတင်းမီဒီယာတိုက်များဆီသို့ဆက်သွယ်သတင်းပို့ကြသည်။
အားကောင်းလာသည့်Citizen Journalists များကြောင့်သတင်းစီးဆင်းမှုများရပ်တန့်စေရန်ယနေ့အချိန်ထိFACEBOOKကိုအသုံးပြုခွင့်မရအောင်ပိတ်ပင်ခဲ့ကာမိုဘိုင်းအင်တာနက်များနှင့်ဝိုင်ဖိုင်များကိုပါဖြတ်တောက်ခဲ့သည်။
အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီသည်ရသမျှနည်းဖြင့်သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်ကိုထိန်းချုပ်နေသည့်ကြားမှသတင်းမီဒီယာများအနေနှင့်သတင်းများကိုပြည်သူများဆီရသမျှနည်းမျိုးစုံသုံးကာရောက်အောင်တင်ပြခဲ့ကြသည်။
သတင်းမီဒီယာကန့်သတ်မှုနှင့်ရှေ့အလားအလာ
▲ 미안미인들은 군부 쿠데타 이후 약 6개월이 지난 시점에도 민주화운동을 이어가고 있다. ⓒ MPA
မြန်မာနိုင်ငံသတင်းလွတ်လပ်ခွင့်သည်နယ်စည်းမခြားသတင်းထောက်များအဖွဲ့၏ညွှန်းကိန်းများအရအရပ်သားအစိုးရလက်ထက်၂၀၁၈ခုနှစ်မှစ၍ (၄) နှစ်ဆက်တိုက်အကျဘက်ရောက်ခဲ့ရာသတင်းလွတ်လပ်ခွင့်ညွှန်းကိန်းမှာနိုင်ငံပေါင်း၁၈၀တွင်မြန်မာသည်အဆင့် (၁၄၀)တွင်ရှိနေသည်။
လူထုဆန္ဒပြပွဲများတွင်သတင်းရယူခဲ့သည့်သတင်းသမားအချို့ကိုပုဒ်မ၅၀၅(က)ဖြင့်ဖမ်းဆီးအကျဥ်းချသဖြင့်သတင်းထောက်အများစုမှာမြေပြင်သို့သတင်းရယူရန်အခွင့်အလမ်းနည်းပါးသွားခဲ့သည့်အပြင်ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါနှင့်လူမှုစီးပွားအကျပ်အတည်းကလည်းမီဒီယာများအတွက်ယိုင်နဲ့သည့်ဘဏ္ဍာရေးကိုထပ်မံဖြိုလှဲနေသည်။
သတင်းသမားများကိုကာကွယ်ပေးရန်ဖွဲ့စည်းထားသည့်လက်ရှိသတင်းမီဒီယာကောင်စီမှာအကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီအလိုကျသတင်းသမားအမည်ခံများဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားပြီးသတင်းမီဒီယာသမားများကိုပိုမိုနှိပ်ကွပ်ရန်ပြင်ဆင်လာခဲ့သည်။
အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီမှပြည်တွင်းပြည်ပမီဒီယာများကို"စစ်ကောင်စီ၊စစ်အစိုးရအကြမ်းဖက်စစ်အစိုးရ" စသည်ဖြင့်အသုံးအနှုန်းများမရေးသားရန်နှင့်ရေးသားထုတ်ဝေပါကအရေးယူမည်ဟုကြေညာချက်များထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။
လက်ရှိမြန်မာပြည်၏ပြည်တွင်းသတင်းသမားများမှာစီးပွားရေး၊လူမှုရေး၊ကျန်းမာရေးနှင့်အလုပ်အကိုင်ရှားပါးခြင်းစသည့်စိန်ခေါ်မှုမျိုးစုံဖြင့်ရင်ဆိုင်နေရလျှက်ရှိရာရေရှည်တွင်သတင်းလွတ်လပ်ခွင့်နှင့်သတင်းစီးဆင်းမှုမှာဆိုးရွားသည့်အခြေအနေသို့ရောက်လာမည်ဖြစ်သည်။
ကိုဗစ်ဘေးအန္တရာယ်နှင့်အတူသတင်းသမားများမှာစစ်ကောင်စီမနှစ်သက်သည့်သတင်းများရေးသားထုတ်ဝေသည့်အတွက်ထပ်မံဖမ်းဆီးခံရနိုင်ချေရှိသလိုရေရှည်တွင်လည်းစီးပွားရေးကြပ်တည်းမှုနှင့်လည်းအပြင်းအထန်ရင်ဆိုင်ဖွယ်ရှိလာနိုင်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဖေဖော်ဝါရီလ (၁) ရက်နေ့မှစတင်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်သတင်းမီဒီယာလွတ်လပ်ခွင့်သည်ဆယ်စုနှစ်တစ်စုခန့်နောက်ပြန်ဆုတ်သွားကြောင်းနယ်စည်းမခြားသတင်းထောက်များအဖွဲ့ကသတိပေးထုတ်ပြန်ထားသလိုမြန်မာသတင်းသမားများ၏အလားအလာမှာလည်းအနာဂတ်တွင်မည်သို့မည်ပုံဖြစ်ဆက်လက်ရင်ဆိုင်ရမည်ကိုမတွေးဆနိုင်တော့ချေ။